Η φύση του ανθρώπου –ως θηλαστικό- είναι μετά τη γέννησή του να μπει στο στήθος της μητέρας του και να θηλάσει. Όλη αυτή η περιοχή της αγκαλιάς ονομάζεται εξωτερική μήτρα και ο νέος ομφάλιος λώρος είναι πλέον το στήθος μας. Ο άνθρωπος είναι το μοναδικό θηλαστικό στον πλανήτη που είναι απόλυτα εξαρτώμενο τον πρώτο χρόνο της ζωής του, ειδικά από τη μητέρα του, επειδή δεν είναι αυτόνομο, δεν περπατάει, δεν μπορεί να αναζητήσει τροφή. Επομένως, η αγκαλιά και το στήθος της μητέρας καθίστανται αναγκαία.
Η έγκαιρη και αδιάκοπη επαφή δέρμα με δέρμα μητέρας και βρέφους πρέπει να διευκολύνεται και να ενθαρρύνεται το συντομότερο δυνατό μετά τη γέννηση. Όλες οι μητέρες πρέπει να στηριχθούν για να ξεκινήσουν το θηλασμό όσο το δυνατόν γρηγορότερα, μέσα στην πρώτη ώρα μετά τον τοκετό (είτε πρόκειται για φυσιολογικό τοκετό, είτε για καισαρική τομή). Δεν είναι απαραίτητο να βάλουμε εμείς το μωρό πάνω στο στήθος, αρκεί να το φέρουμε κοντά, αυτό έρπεται μόνο του και φτάνει στη θηλή.
Ο τρόπος του τοκετού παίζει ρόλο στην έναρξη του θηλασμού, γι’ αυτό και θα πρέπει να τον λάβουμε υπόψη μας. Για παράδειγμα, ένα μωρό που έχει γεννηθεί έχοντας πάρει πολλά φάρμακα είναι πιθανό να είναι νωθρό και να μην έχει τόσο έντονο το αντανακλαστικό του θηλασμού ή μια μαμά που έχει κάνει καισαρική τομή ενδεχομένως να έχει σωματικές καταπονήσεις που δυσχεραίνουν τη διαδικασία του θηλασμού.
Κατά τη διάρκεια του θηλασμού είναι εξαιρετικά σημαντική η επαφή δέρμα με δέρμα (skin to skin), καθώς και η βλεμματική επαφή, το να έχουμε διαθέσιμα μάτια για το μωρό, να το κρατάμε και να του μιλάμε καθώς το ταΐζουμε. Εκεί βρίσκεται η απαρχή του θηλασμού, στο κατά πόσο η μητέρα είναι διαθέσιμη σωματικά και συναισθηματικά για το παιδί.
Αφήνουμε το βρέφος να φάει όσο θέλει, ενεργοποιώντας και τους δυο μαστούς. Αυτό συνεχίζεται –μέχρι να εδραιωθεί ο θηλασμός (την 40η περίπου ημέρα) για όσο χρόνο το ίδιο θέλει και όποτε θέλει. Ο θηλασμός είναι απεριόριστος, δεν έχει χρόνο ούτε σε συχνότητα, ούτε σε διάρκεια. Μέχρι το μωρό να αναπληρώσει το βάρος γέννησης συν 200 γρ., το ξυπνάμε κάθε τρεις ώρες, προκειμένου να ενεργοποιήσει με τη θηλαστική κίνησή του τη γαλακτοπαραγωγή και να εδραιώσει το θηλασμό. Ωστόσο, αν ένα παιδί θελήσει να φάει πριν το τρίωρο, το ταΐζουμε, δεν του στερούμε την τροφή.
Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι υπάρχουν και γυναίκες που δεν επιθυμούν να θηλάσουν και αυτό δεν είναι κατακριτέο. Είναι σημαντικό να έχουμε αποφασίσει συνειδητά τι θέλουμε να κάνουμε, να έχουμε πει στον εαυτό μας τη δική μας αλήθεια και όχι όσα θέλουν οι γύρω μας, είτε πρόκειται για τον σύντροφο, την ευρύτερη οικογένεια, τους φίλους, είτε τον επαγγελματία υγείας που μας συντροφεύει. Πρέπει να είμαστε συνειδητοποιημένες στην προσωπική μας ανάγκη. Άλλωστε, το σώμα είναι δικό μας, μας ανήκει και αυτή είναι μια γνώση που πρέπει να την μεταλαμπαδεύσουμε στο παιδί μας, να μάθει να σέβεται την ανάγκη του σώματός του και του εαυτού του. Ναι, με τον θηλασμό δίνω αντισώματα και ενδυναμώνω το παδί μου συναισθηματικά και σωματικά. Τι προκαλεί, όμως, παράλληλα ο θηλασμός σε μένα συναισθηματικά; Τι προκαλεί στη σχέση με τον σύντροφό μου; Μας αποξενώνει; Μας φέρνει πιο κοντά; Μας δημιουργεί δυσκολίες; Πόσο εφικτό είναι να εργάζομαι και να θηλάζω παράλληλα; Πώς αισθάνομαι κατά τη διάρκεια του θηλασμού; Τι αντέχω; Πρέπει να ζυγίζουμε τα πάντα. Άλλωστε, είμαστε μόνο μάνες;
Ο ρόλος του συντρόφου είναι τεράστιος στην επιτυχία ή μη του θηλασμού. Βασικό ρόλο παίζουν επίσης και τα όρια που έχουμε θέσει στην ευρύτερη οικογένεια. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ως ζευγάρι ότι εμείς είμαστε τώρα η οικογένεια και οι υπόλοιποι ανήκουν πια στο πλαίσιο της ευρύτερης οικογένειας. Πώς οριοθετούμε, λοιπόν, τους άλλους γύρω μας; Πόσο τους επιτρέπουμε να επηρεάσουν το σπίτι μας;
Ο θηλασμός έχει αναμφισβήτητα σωματικά και ψυχολογικά πλεονεκτήματα, ενώ παράλληλα αποτελεί τον ιδανικό τρόπο να τεθούν καλές βάσεις στη σχέση μητέρας-παιδιού. Η υποστήριξη, η ενθάρρυνση και η σωστή πληροφόρηση από τους κατάλληλους επαγγελματίες είναι απαραίτητα στοιχεία προκειμένου να μάθει η μητέρα την τέχνη του θηλασμού. Πρέπει να είμαστε συνειδητοποιημένες ότι η αρχή του θηλασμού είναι δύσκολη και απαιτεί υπομονή και επιμονή. Θέλει προσήλωση, αφοσίωση, διαθεσιμότητα, απαιτεί να παραδοθούμε στις ανάγκες του παιδιού μας, έχει αϋπνία, αλλά τελικά σε ανταμοίβει με τρόπους που δεν έχεις φανταστεί…
«Αν όλες είχαμε έναν άνθρωπο να μας πει ότι μετά το μαύρο τούνελ, υπάρχει φως, όλες θα συνεχίζαμε!», μου είπε κάποτε μια μητέρα και από τότε επαναλαμβάνω τη φράση της σε όλες τις νέες μαμάδες. Ευτυχώς, το μαύρο τούνελ δεν κρατάει για πάντα!